Ανάμεσα στα εκθέματα που είδαν οι Συλλαίοι κατά την επίσκεψη μας στην Στέγη Πολιτισμού Νέας Καρβάλης (22 Απριλίου 2018) ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίαζε η ακόλουθη 'προμετωπίδα':
Η 'προμετωπίδα' αυτή, δωρεά του αείμνηστου Μιχάλη Χριστοφορίδη, τοποθετημένη πάνω από την είσοδο μιας από τις αίθουσες του 'Μουσείου Καππαδοκίας' -- Στέγη Πολιτισμού Νέας Καρβάλης, που με τόσο μεράκι έστησε ο Καπλάνης Ιωσηφίδης με τους συνεργάτες του -- βασίζεται σε κείμενο του φιλόλογου Δημήτρη Αθανασιάδη (γραμμένο το 2002, πριν δηλαδή από την έκδοση των βιβλίων του Τάκη Σαλκιτζόγλου και της Νέλλης Μελίδου-Κεφαλά) και παρατίθεται παρακάτω:
Έξι (6 χιλιομ.) βορειοδυτικά του Ικονίου, κατά μήκος μιας κοιλάδας με κατεύθυνση από νοτιοανατολικά προς βορειοδυτικά και σε υψομ. 1100 μ. βρίσκεται κτισμένη η κωμόπολη Σίλλη. Σύμφωνα με την παράδοση στη Σίλλη είχαν μεταναστεύσει Έλληνες (7 οικογ. από τη Λακωνία) και κατ' άλλους από κατοίκους και χωριά της Λυκαονίας επί των ημερών του Σουλτάνου Αλαεδίν (13ος αι). Οι Έλληνες της Σίλλης μιλούσαν την Ελληνική. Το 1915 η Σίλλη είχε 1500 οικογ. από τις οποίες οι 900 περ. ήταν Ελληνικές. Το 1818-1819 πολλοί κάτοικοι της Σίλλης μετεγκαταστάθηκαν ως έμποροι και φοροεισπράκτορες του Τουρκικού κράτους σε διάφορες πόλεις της Τουρκίας (Ικόνιο, Νίγδη, Σμύρνη, Κων/νούπολη κ.α.). Το 1916 το Ικόνιο είχε 600 οικογ. από τις οποίες οι 400 κατάγονταν από τη Σίλλη. Εξ αιτίας της μεγάλης οικον. ευημερίας και ακμής της Σίλλης πολλοί κάτοικοι της κωμόπολης εξόδευσαν μεγάλα πλούτη για να κτίσουν μέσα στην χαράδρα ιδιωτικά κτίρια πολυδάπανα. Πριν από την ανταλλαγή οι Έλληνες ήταν περίπου 2.500-3.000. Οι κάτοικοι της Σίλλης ησχολούντο με το εμπόριο, την γεωργία και την ταπητουργία. Η οικογ. Βαγιανού είχε, σύμφωνα με την πληροφορία του κ. Μιχ. Χριστοφορίδη, 60-100 αργαλειούς (Ντεζιάκια). Περίφημα ήταν τα χαλιά της Σίλλης τα οποία στέλνανε στην Αμερική μέσω των εμπορικών αντιπροσωπειών της Κωνσταντινούπολης. Πολλοί επίσης ησχολήθηκαν με τους σιδηροδρόμους ως κρατικοί υπάλληλοι. Ο Αγιαννίδης έφτασε σε υψηλά διοικητικά αξιώματα (Υπ/ντής των Γαλλικών Σιδηροδρόμων γραμμής Κων/νούπολης - Αδριανούπολης). Η παιδεία άρχισε να οργανώνεται από το 1871 (Ελληνικό Σχολείο - Παρθεναγωγείο). Η Σίλλη είχε, κυρίως στην πλευρά του νοτιοδυτικού ορεινού όγκου που διασχίζει μικρό ποταμάκι, 60 υπόσκαφες εκκλησίες και λαξευμένα στους βράχους εκκλησάκια. Η μεγάλη Εκκλησία που μέχρι σήμερα σώζεται είναι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Γι' αυτήν την εκκλησία η παράδοση αναφέρει ότι κτίστηκε το 327 μ.Χ. από την Αγία Ελένη. Η Εκκλησία αυτή ανακαινίστηκε το 1823 και το 1886. Μια άλλη Εκκλησία που σώζεται και που βρίσκεται σε περίβλεπτη θέση στο βορειοδυτικό τμήμα του χωριού, απέναντι - βορειοδ. της μεγάλης Εκκλησίας είναι προφανώς ο Ναός της Παναγίας. Ο Ναός της Σίλλης έχει ακανόνιστο τρούλλο με κυλινδρικό τύμπανο που στηρίζεται πάνω σε 4 πεσσούς μεγάλων διαστάσεων, επιμήκους ορθογωνικής διατομής, όπως γράφει ο Γ. Δημητροκάλλης "οι σταυροειδείς εγγεγραμμένοι ναοί της Μ. Ασίας, που θυμίζουν τους επιμήκεις πεσσούς ή τους τοίχους των αρχαϊκών εγγεγραμμένων της βασιλικής Ελλάδος (Επισκοπή Κάστρου Σκύρου, Άγιος Μάμας Ποταμιάς Νάξου). Η μεσαία αψίδα του Ιερού έχει εξαιρετικά μεγάλο βάθος και καταλαμβάνει όλο το πλάτος της ανατολικής κεραίας, στοιχείο αναμφισβήτητης αρχαϊκότητας (Γ. Δημητροκάλλη: οι σταυροειδείς Ναοί της Μ. Ασίας, 1978, σελ. 55-66). Ο κ. Χριστοφορίδης Μιχ., συνταξιούχος Γεωπόνος, μας πληροφόρησε, ότι η Αγία Ελένη αφιέρωσε στο Ναό αυτό, που πιθανώς παλαιότερα να ήταν Βασιλική, δύο (2) χρυσοποίκιλτες κεντημένες για την ωραία πύλη κουρτίνες, οι οποίες σήμερα βρίσκονται στο Μουσείο Μπενάκη. (Φωτογραφίες και κείμενο Δημ. Αθανασιάδη, φιλολ. Θεσ/νίκη 28-3-2002.)
Η 'προμετωπίδα' αυτή, δωρεά του αείμνηστου Μιχάλη Χριστοφορίδη, τοποθετημένη πάνω από την είσοδο μιας από τις αίθουσες του 'Μουσείου Καππαδοκίας' -- Στέγη Πολιτισμού Νέας Καρβάλης, που με τόσο μεράκι έστησε ο Καπλάνης Ιωσηφίδης με τους συνεργάτες του -- βασίζεται σε κείμενο του φιλόλογου Δημήτρη Αθανασιάδη (γραμμένο το 2002, πριν δηλαδή από την έκδοση των βιβλίων του Τάκη Σαλκιτζόγλου και της Νέλλης Μελίδου-Κεφαλά) και παρατίθεται παρακάτω:
Έξι (6 χιλιομ.) βορειοδυτικά του Ικονίου, κατά μήκος μιας κοιλάδας με κατεύθυνση από νοτιοανατολικά προς βορειοδυτικά και σε υψομ. 1100 μ. βρίσκεται κτισμένη η κωμόπολη Σίλλη. Σύμφωνα με την παράδοση στη Σίλλη είχαν μεταναστεύσει Έλληνες (7 οικογ. από τη Λακωνία) και κατ' άλλους από κατοίκους και χωριά της Λυκαονίας επί των ημερών του Σουλτάνου Αλαεδίν (13ος αι). Οι Έλληνες της Σίλλης μιλούσαν την Ελληνική. Το 1915 η Σίλλη είχε 1500 οικογ. από τις οποίες οι 900 περ. ήταν Ελληνικές. Το 1818-1819 πολλοί κάτοικοι της Σίλλης μετεγκαταστάθηκαν ως έμποροι και φοροεισπράκτορες του Τουρκικού κράτους σε διάφορες πόλεις της Τουρκίας (Ικόνιο, Νίγδη, Σμύρνη, Κων/νούπολη κ.α.). Το 1916 το Ικόνιο είχε 600 οικογ. από τις οποίες οι 400 κατάγονταν από τη Σίλλη. Εξ αιτίας της μεγάλης οικον. ευημερίας και ακμής της Σίλλης πολλοί κάτοικοι της κωμόπολης εξόδευσαν μεγάλα πλούτη για να κτίσουν μέσα στην χαράδρα ιδιωτικά κτίρια πολυδάπανα. Πριν από την ανταλλαγή οι Έλληνες ήταν περίπου 2.500-3.000. Οι κάτοικοι της Σίλλης ησχολούντο με το εμπόριο, την γεωργία και την ταπητουργία. Η οικογ. Βαγιανού είχε, σύμφωνα με την πληροφορία του κ. Μιχ. Χριστοφορίδη, 60-100 αργαλειούς (Ντεζιάκια). Περίφημα ήταν τα χαλιά της Σίλλης τα οποία στέλνανε στην Αμερική μέσω των εμπορικών αντιπροσωπειών της Κωνσταντινούπολης. Πολλοί επίσης ησχολήθηκαν με τους σιδηροδρόμους ως κρατικοί υπάλληλοι. Ο Αγιαννίδης έφτασε σε υψηλά διοικητικά αξιώματα (Υπ/ντής των Γαλλικών Σιδηροδρόμων γραμμής Κων/νούπολης - Αδριανούπολης). Η παιδεία άρχισε να οργανώνεται από το 1871 (Ελληνικό Σχολείο - Παρθεναγωγείο). Η Σίλλη είχε, κυρίως στην πλευρά του νοτιοδυτικού ορεινού όγκου που διασχίζει μικρό ποταμάκι, 60 υπόσκαφες εκκλησίες και λαξευμένα στους βράχους εκκλησάκια. Η μεγάλη Εκκλησία που μέχρι σήμερα σώζεται είναι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Γι' αυτήν την εκκλησία η παράδοση αναφέρει ότι κτίστηκε το 327 μ.Χ. από την Αγία Ελένη. Η Εκκλησία αυτή ανακαινίστηκε το 1823 και το 1886. Μια άλλη Εκκλησία που σώζεται και που βρίσκεται σε περίβλεπτη θέση στο βορειοδυτικό τμήμα του χωριού, απέναντι - βορειοδ. της μεγάλης Εκκλησίας είναι προφανώς ο Ναός της Παναγίας. Ο Ναός της Σίλλης έχει ακανόνιστο τρούλλο με κυλινδρικό τύμπανο που στηρίζεται πάνω σε 4 πεσσούς μεγάλων διαστάσεων, επιμήκους ορθογωνικής διατομής, όπως γράφει ο Γ. Δημητροκάλλης "οι σταυροειδείς εγγεγραμμένοι ναοί της Μ. Ασίας, που θυμίζουν τους επιμήκεις πεσσούς ή τους τοίχους των αρχαϊκών εγγεγραμμένων της βασιλικής Ελλάδος (Επισκοπή Κάστρου Σκύρου, Άγιος Μάμας Ποταμιάς Νάξου). Η μεσαία αψίδα του Ιερού έχει εξαιρετικά μεγάλο βάθος και καταλαμβάνει όλο το πλάτος της ανατολικής κεραίας, στοιχείο αναμφισβήτητης αρχαϊκότητας (Γ. Δημητροκάλλη: οι σταυροειδείς Ναοί της Μ. Ασίας, 1978, σελ. 55-66). Ο κ. Χριστοφορίδης Μιχ., συνταξιούχος Γεωπόνος, μας πληροφόρησε, ότι η Αγία Ελένη αφιέρωσε στο Ναό αυτό, που πιθανώς παλαιότερα να ήταν Βασιλική, δύο (2) χρυσοποίκιλτες κεντημένες για την ωραία πύλη κουρτίνες, οι οποίες σήμερα βρίσκονται στο Μουσείο Μπενάκη. (Φωτογραφίες και κείμενο Δημ. Αθανασιάδη, φιλολ. Θεσ/νίκη 28-3-2002.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου